Skip to content

Ακμή

Τι είναι η ακμή;

Η ακμή είναι μια πολύ συχνή πολύμορφη πάθηση της τριχοσμηγματογόνου μονάδας εντοπιζόμενη σε πρόσωπο, πλάτη, ώμους, θώρακα και εξωτερική επιφάνεια βραχιόνων. Εμφανίζεται συνήθως κατά την προεφηβική και εφηβική ζωή και στα δύο φύλα με μικρή υπεροχή και μεγαλύτερη βαρύτητα στους άνδρες, επηρεάζοντας περίπου το 85% των εφήβων. Συχνά παρατηρείται και μετά-εφηβική ακμή σε γυναίκες γύρω στα 30, η οποία εντοπίζεται κυρίως περιστοματικά και στο πηγούνι και επιδεινώνεται πριν την έμμηνο ρύση.

Ποια η αιτιολογία της ακμής;

Η ακμή παρουσιάζεται σε άτομα με γενετική προδιάθεση και η παθοφυσιολογία της στηρίζεται σε τέσσερις άξονες:

  1. Απόφραξη του πόρου του τριχοσμηγματογόνου αδένα, λόγω διαταραχής της κερατινοποίησης και υπερβολικής ποσότητας φυσιολογικών κυττάρων της επιδερμίδας.
  2. Υπερπαραγωγή εκκρίματος από τον τριχοσμηγματογόνο αδένα (σμήγμα) υπό την επίδραση ανδρογόνων. Περισσότεροι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται στο πρόσωπο, στον αυχένα, στο θώρακα, στο άνω μέρος της πλάτης και στο άνω μέρος των χεριών.
  3. Υπερανάπτυξη του βακτηριδίου Cutibacterium (ή Propionibacterium) acnes που συνήθως ζει στο δέρμα λόγω της αύξησης της παραγωγής σμήγματος.
  4. Φλεγμονή ως αποτέλεσμα της βακτηριακής υπερανάπτυξης και των παραγόμενων ουσιών υπό την επίδραση αυτών.

Ποια η κλινική εικόνα της ακμής;

Όπως προαναφέρθηκε πρόκειται για πολύμορφο εξάνθημα που περιλαμβάνει τις ακόλουθες βλάβες: ανοιχτοί ή κλειστοί φαγέσωρες (μαύρα στίγματα ή λευκωπά επάρματα), βλατίδες, κύστεις, οζίδια, φλύκταινες και ουλές.

Εξωτερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ακμή

  1. Ορμονικές αλλαγές:
    –    Ανδρογόνα: Οι σμηγματογόνοι αδένες μεγαλώνουν κατά την εφηβεία και αυξάνεται η παραγωγή σμήγματος. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις δεν παρουσιάζεται αύξηση των ανδρογόνων αλλά αυξημένη ευαισθησία των σμηγματογόνων αδένων και έκκριση σμήγματος. 

    –Προγεστερόνη: Προκαλεί κατακράτηση υγρών με αποτέλεσμα το σχηματισμό βλατίδων πριν την έμμηνο ρύση σε πολλές γυναίκες.
    –Θυροξίνη: διεγείρει την δράση των σμηγματογόνων αδένων.
    –Οιστρογόνα: μειώνουν το μέγεθος των σμηγματογόνων αδένων.

    Έτσι, σε διάφορες καταστάσεις που συνδέονται με μεταβολές ορμονών παρατηρείται επίδραση στην ακμή: εμμηνορρυσία, περίοδο εγκυμοσύνης, έναρξη και διακοπή αντισυλληπτικών χαπιών, εμμηνόπαυση. Στην διερεύνηση, λοιπόν, της ακμή συνίσταται η μέτρηση των ορμονών, γυναικολογική εξέταση με υπέρηχο γεννητικών οργάνων και ενδοκρινολογική εκτίμηση, καθώς συχνά εντοπίζεται στα πλαίσια του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών ή της συγγενούς υπερπλασίας των επινεφριδίων. Αξίζει να αναφερθεί ότι μια μορφή ακμής είναι η νεογνική, η οποία οφείλεται στα επινεφριδιακά ανδρογόνα που διερχονται στο έμβρυο μέσω του πλακούντα.

  2. Καλλυντικά: καλλυντικά με βάση τα έλαια, τα λίπη, το πετρέλαιο μπορεί να επιδεινώσουν την ακμή. Αντίθετα, καλλυντικά με βάση το νερό (oil- free) είναι συμβατά.

  3. Διατροφή
    Η σχέση της διατροφής με την ακμή είναι αμφιλεγόμενη. Παρά τους παρελθοντικούς ισχυρούς ότι τα γαλακτοκομικά, τροφές υψηλές σε λιπαρά και η σοκολάτα επιδεινώνουν την ακμή δεν υπάρχουν ισχυρές συσχετίσεις.

  4. Ψυχολογικό στρες: φαίνεται να επιδεινώνει την ακμή
  5. Σε καταστάσεις αύξησης θερμοκρασίας και υγρασίας (Maskne: εμφάνιση ή επιδείνωση ακμής εξαιτίας χρήσης μάσκας)
  6. Φάρμακα: ανδρογόνα, κορτικοστεροειδή, βιταμίνη Β12 κτλ (Ιατρογενή ακμή)

Ποια είναι η θεραπεία της ακμής;

Η θεραπεία κάθε ασθενούς εξατομικεύεται, ακολουθώντας τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines), με βάση την κλινική του εικόνα, το ατομικό του ιστορικό, λεπτομερή εργαστηριακό έλεγχο, ενδοκρινολογική/γυναικολογική συνεκτίμηση σε περίπτωση που απαιτείται, και την πιθανότητα/επιθυμία εγκυμοσύνης.

Στις θεραπείες περιλαμβάνονται:

Η ακμή παρουσιάζεται σε άτομα με γενετική προδιάθεση και η παθοφυσιολογία της στηρίζεται σε τέσσερις άξονες:

  1. Αποφυγή σύνθλιψης των βλαβών, προσεκτική υγιεινή με ήπια καθαριστικά, ενυδάτωση και αντηλιακή προστασία με αντηλιακό ευρέως φάσματος SPF 30 ή μεγαλύτερο κάθε πρωί.
  2. Τοπικά σκευάσματα: αντιμικροβιακά, ρετινοειδή, υπεροξείδιο του βενζολίου
  3. Συστηματική θεραπεία: αντιβιοτικά ή ισοτρετινοΐνη. Η ισοτρετινοΐνη αντιμετωπίζεται από τους ασθενείς με μεγάλο φόβο, ωστόσο σε καταστάσεις που το απαιτούν και έπειτα από λεπτομερή έλεγχο και με τις κατάλληλες οδηγίες είναι απόλυτα ασφαλής και αποτελεσματική.
  4. Θεραπείες στο ιατρείο: υδροδερμοαποξεση, δερμοαπόξεση, peelings, φωτοθεραπεία.
  5. Σε περίπτωση κάποιων εναπομενόντων ουλών θεραπείες στο ιατρείο : Peelings. Microneedling (Dermapen 4), Fractional Lasers.